| Slučajevi koji se mogu ambulantno zbrinjavati |
definišu se kao stanja kod kojih se hospitalizacija može izbjeći pravovremenom i djelotvornom zdravstvenom zaštitom u ambulantnim uslovima. |
| Ambulante grupne prakse sa različitim profilima (specijalizacijama) zdravstvenih radnika/ poliklinike (HP.3.4.9) |
obuhvataju organizacione oblike koje se bave pružanjem širokog spektra ambulantnih usluga od strane zdravstvenog i paramedicinskog osoblja i često pomoćnog osoblja, obično tako što okupljaju nekoliko specijalnosti i/ili pružaju zdravstvene usluge sa primarnog i/ili sekundarnog nivoa zdravstvene zaštite. |
| Procjena rizika od kardiovaskularnih bolesti |
odnosi se na opsežnu procjenu rizika kod odraslih soba kod kojih nema poznatih kardiovaskularnih oboljenja upotrebom jednostavnih insturmenata za bodovanje rizika. Time se pomaže da se identifikuju osobe sa visokim rizikom i da se krene sa ranim preventivnim intervencijama, a ovaj nivo rizika može da pomogne da se usmjere odluke o tome da li da se pokrenu preventivne intervencije i da se odredi intenzitet liječenja. Relevantne SZO smjernice sadržane su u Tehničkom paketu HEARTS. |
| Grafikoni za predviđanje rizika od kardiovaskularnih bolesti |
koriste se da bi se utvrdio nivo rizika za dobijanje kardiovalkularnih oboljenja tokom nekog definisanog vremenskog perioda (npr. 10 godina). Kalkulacije uzimaju u obzir kombinovano djelovanje više faktora rizika, uključujući starost, pol, da li je osoba pušač ili ne, krvni pritisak, i ukupni holesterol ili indeks tjelesne mase. Relevantne SZO smjernice sadržane su u Tehničkom paketu HEARTS i Grafikonu za predviđanje rizika od kardiovaskularnih bolesti SZO/ISH-Medjunarodno društvo za hipertenziju. |
| Stratifikacija rizika od kardiovaskularnih bolesti |
sastoji se od kategorizacije i zbrinjavanja osoba shodno vjerovatnoći ili mogućnosti da kod njih dođe do kardiovaskularnog događaja (srčani ili moždani udar). Relevantne SZO smjernice sadržane su u Tehničkom paketu HEARTS, koji je oblavila SZO. |
| Koordinator zdravstvene zaštite |
je zdravstveni radnik koji djeluje kao ključna osoba za kontakt, za aktivnosti od promovisanja zdravlja i sprečavanja bolesti do ciljanog upućivanja na specijalističku zdravstvenu zaštitu. Koordinator zdravstvene zaštite koordinira zdravstvenom zaštitom pacijenta kroz cjelokupni proces zdravstvene zaštite. Uloga postavljenog koordinatora često se dodjeljuje medicinskim sestrama/tehničarima. V. takođe i voditelj slučaja. |
| Put zdravstvene zaštite |
ili mapa zdravstvene zaštite odnosi se na instrument (uz kliničke smjernice) koje mapira put pacijenta kroz sistem zaštite. Tu se planira vođenje zdravstvene zaštite pacijenta u kome se postavljaju ciljevi za pacijenta i daje se slijed intervencija koje ljekari, medicinske sestre/tehničari i drugi zdravstveni radnici treba da vrše da bi se postigli željeni ciljevi u datom vremenskom periodu. V. takođe i kliničke smjernice i protokole. |
| Plan zdravstvene zaštite |
predstavlja personalizovanu evidenciju (pisanu i/ili u elektronskoj formi) ishoda diskusija o planiranju zdravstvene zaštite i odluka koje su donesene sa ciljem da se radi na rješavanju čitavog spektra potreba pojedinca. |
| Voditelj slučaja |
je posebno određeni zdravstveni radnik koji je zadužen za organizovanjeje pružanja kontinuirane zdravstvene zaštite kroz različite usluge putem integracije i koordinacije usluga na osnovu individualnih potreba i resursa u sistemu. Temeljna razlika u odnosu na koordinatora zdravstvene zaštite jeste da voditelj slučaja ne samo da obezbjeđuje kontinuitet zdravstvene zaštite fokusom na prelazak između različitih nivoa zdravstvene zaštite, već i obezbjeđuje integrisanje i korišćenje resursa sistema (npr. osiguranje, šeme plaćanja, aranžmani za socijalno staranje itd.). V. takođe i Koordinator zdravstvene zaštite. |
| Smjernice za kliničku praksu |
odnose se na sistematično pripremljene preporuke bazirane na dokazima. One predstavljaju podršku zdravstvenim radnicima i pacijentima u donošenju odluka o najprikladnijoj i najefikasnijoj zdravstvenoj zaštiti u konkretnim kliničkim okolnostima. V. takođe i Put zdravstvene zaštite i klinički protokoli. |
| Klinički protokoli |
definišu se kao usaglašeni okvir u kome se u osnovnim crtama opisuje zdravstvena zaštita koju treba pružiti pacijentima u zavisnosti od vrste zdravstvene zaštite uz opis zašto, gdje, kada i ko pruža takvu zdravstvenu zaštitu. V. takođe i Put zdravstvene zaštite i Smjernice za kliničku praksu. |
| Kontrolisani krvni pritisak |
definiše se kao sistolični krvni pritisak od 120mm žive i dijastolični krvni pritisak od 80 mm žive. Kada je sistolični krvni pritisak jednak ili viši od 140 mm žive i/ili dijastolični krvni pritisak jednak ili viši od 90 mm žive, krvni pritisak se smatra povišenim ili visokim. |
| Stomatološka praksa (HP.3.2) |
predstavlja samostalni oblik organizovanja zdravstvenih radnika koji imaju univerzitetsku diplomu stomatologije ili kvalifikaciju na odgovarajućem nivou i prvenstveno se bave samostalnom praksom opšte ili specijalizovane stomatologije. Ovi praktičari praksu (npr. privatnu ili javnu i individualnu ili grupnu) u svojim ordinacijama ili pružaju sveobuhvatnu preventivnu, rekonstruktivnu ili hitnu zdravstvenu zaštitu ili se specijalizuju za jednu oblast stomatologije. |
| Stomatolog |
znači zdravstveni radnik koji postavlja dijagnozu, liječi i sprečava oboljenja, povrede i abnormalnosti zuba, usta, vilice i povezanih tkiva, primjenom principa i postupaka moderne stomatologije. Zanimanja uključena u ovu kategoriju moraju imati završeno univerzitetsko obrazovanje u teoretskoj i praktičnoj stomatologiji ili povezanoj oblasti. |
| Dijetetičari i nutricionisti (ISCO-08 2265) |
su zdravstveni radnici koji ocjenjuju, planiraju i realizuju programme da bi pojačali uticaj hrane i ishrane na zdravlje čovjeka. Dio ove podgrupe su klinički dijetetičari, nutricionisti, nutricionisti u oblasti javnog zdravlja, itd. |
| Otpusno pismo |
odnosi se na formular koji popunjava pružalac usluga zdravstvene zaštite koji otpušta pacijenta i on sadrži informacije vezane za postupke koji su preduzeti, dijagnozu i liječenje. |
| Planiranje otpusta |
aodnosi se na proces u kome se predviđaju, planiraju ili organziuju potrebe hospitalizovanog pacijenta nakon otpusta. |
| Okružni pedijatri (dio ISCO-08 2211) |
su vrsta ljekara opšte prakse koji često postoje u zemljama Zajednice Nezavisnih Država. |
| Okružni terapeut (dio ISCO-08 2211) |
je vrsta ljekara opšte prake koji često postoje u zemljama Zajednice Nezavisnih Država. |
| Osnovna lista lijekova |
je lista koju je pripremila SZO i koja služi kao smjernica za izradu nacionalnih i institucionalnih lista osnovnih lijekova. Ona se ažurira i revidira svake dvije godine u Ekspertskom odboru SZO za izbor i upotrebu lijekova. Najnovija lista objavljena je 6. juna 2017. godine i njome je obilježeno 40 godina kako SZO ima ovaj značajan instrument. |
| Ranarnik (vidar) (dio ISCO-08 2240) |
je vrsta praktičara paramedika. |
| Kontrolne konsultacije/kontrole |
obuhvataju usluge vođenja stanja nakon dijagnoze. |
| Ispitivanje vibracije stopala pomoću zvučne viljuške |
mjeri osjetljivost na vibraciju i važna je za rano dijagnostikovanje dijabetske neuropatije i prevencije amputacije stopala zbog dijabetesa. |
| Pozitivna lista lijekova |
se odnosi na listu lijekova, obično po generičnim nazivima, i indikacija za njihovu upotrebu. Pozitivna lista lijekova treba da uključuje dovoljan spektar lijekova da bi se medicinskim praktičarima omogućilo da prepisuju sva medicinski odgovarajuća liječenja za sve razumno uobičajene bolesti. |
| Gatekeeper/čuvar ulaska u zdravstveni sistem |
je zdravstveni radnik u primarnoj zdravstvenoj zaštiti koji ima zaduženje da pruža primarnu zdravstvenu zaštitu i da koordinira specijalizovanom zdravstvenom zaštitom i upućivanjem kroz nivoe zdravstveno zaštite. |
| Izabrani doktori su vrsta ljekara opšte prakse. Ljekari opšte prakse (ISCO-08 2211) |
su ljekari, uključujući i izabrane doktore, porodične ljekare i ljekare u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, koji se ne ograničavaju u svojoj praksi na određene kategorije oboljenja ili metode liječenja i mogu da preuzmu odgovornost za pružanje kontinuirane i sveobuhvatne medicinske njege pojedincima, porodicama i zajednicama. Zanimanja koja su uključena u ovu kategoriju moraju imati završeno univerzitetsko obrazovanje u oblasti osnovnog medicinskog obrazovanja i post-diplomsku kliničku obuku ili ekvivalentnu obuku za stručan rad. Ovdje su uključeni i medicinski stažisti koji su završili univerzitetsko obrazovanje u oblasti osnovnog medicinskog obrazovanja i rade post-doplomsku kliničku obuku. Iako u nekim zemljama ‘opšta praksa’ i ‘porodična medicina’ mogu da se smatraju medicinskim specijalizacijama, ta zanimanja treba uvijek ovdje klasifikovati. U Zajednici Nezavisnih Država, okružni pedijatri i okružni terapeuti uključeni su u ovu kategoriju. |
| HbA1c |
je test glikoziranog hemoglobina koji se koristi u dijagnostikovanju diabetesa melitusa. Na linku koji slijedi možete pronaći ekspertski izvještaj koji je podržala SZO koji preporučuje da se ovaj test prihvata kao dodatni test za dijagnostikovanje dijabetesa http://www.who.int/diabetes/publications/diagnosis_diabetes2011/en/. |
| Procjena HEADS |
je pristup u kome zdravstveni radnici mogu da koriste podsjetnik da bi razumjeli adolescenta sa kojim rade. Ova brza procjena uključuje pitanja koja obezbjeđuju informacije o psihološkoj i socijalnoj dimenziji života adolescenta, uključujući i: porodični život, interese i rezultate u obrazovanju, navike u ishrani i fizičkoj aktivnosti, nade za budućnost, društvene i rekreativne aktivnosti, da li osoba puši ili koristi druge prsihoaktivne supstance, razmišljanja i osjećaji o njihovoj seksualnoj aktivnosti, i kako se osjećaju i da li su razmišljali o samo-povređivanju. Akronim HEADS dolazi od riječi na engleskom jeziku: Home (dom), Education (obrazovanje), Eating (ishrana) Exercise (fizička aktivnost), Ambition (ambicija), Activities (aktivnosti), Drug-use (korišćenje narkotika), Sexuality (seksualnost), Suicide (samoubistvo). |
| Zdravstvena pismenost |
definiše se kao postizanje određenog nivoa znanja, ličnih vještina i samopouzdanja da se preduzmu radnje na poboljšanju ličnog zdravlja i zdravlja zajednice tako što će se promijeniti način i uslovi života pojedinca. |
| Podsticaji |
se odnose na nagrade koje podstiču pozitivne rezultate i uklanjanje prepreka koje negativno utiču na željene rezultate kako bi se zdravstveni radnici, organizacije i pacijenti inspirisali i motivisali da rade zajedno na definisanim ciljevima. |
| Jedinstveni plan zdravstvene zaštite i socijalnog staranja |
dinamički je dokument koji se bazira na ocjeni u kojoj se u glavnim crtama navodi koje vrste i učestalost usluga staranja i zaštite prima klijent. Ovaj plan može da obuhvati strategije, intervencije, kontinuiranu evaluaciju i aktivnosti koje imaju za cilj da osobi pomognu da postigne ciljeve ili održi određene rezultate. Jedinstveni plan zdravstvene zaštite i socijalnog staranja obezbjeđuje koordinaciju zaštite i staranja kroz različite funkcije, aktivnosti i operativne jedinice sistema. On obuhvata horizontalnu i vertikalnu integraciju, uključujući i vođenje otpusta iz bolnice i organizaciju rehabilitacije, upućivanje primarnoj zdravstvenoj zaštiti/uslugama staranja u zajednici/službama za rehabilitaciju, itd. |
| Medicinska oprema |
je medicinski uređaj kojem treba kalibracija, održavanje, popravka, obuka za korisnike i povlačenje iz upotrebe – aktivnosti kojima obično upravljaju klinički inženjeri. Medicinska oprema služi za posebne svrhe postavljanja dijagnoze i liječenja bolesti ili rehabilitaciju nakon bolesti ili povrede; ona se može koristiti ili sama ili u kombinacijij sa bilo kakvim pomoćnim, potrošnim ili nekim drugim komadom medicinske opreme. Medicinska oprema isključuje medicinske uređaje koji se mogu ugraditi, koji su potrošni ili su za jednu upotrebu. |
| Pomoćne profesionalne babice (ISCO-08 3222) |
realizuju plan zdravstvene zaštite, liječenja i upućivanja koji su već definisali medicinski, babički i drugi zdravstveni stručnjaci. |
| Profesionalne babice (ISCO-08 2222) |
planiranju, vode, pružaju i ocjenjuju usluge babičke njege prije, tokom i nakon trudnoće i porođaja. One pružaju pomoć vezanu za porođaj usmjerenu na smanjivanje zdravstvenih rizika kod žena i novorođenčadi, a rade samostalno ili u timovima sa drugim zdravstvenim radnicima. |
| Uski specijalisti |
su ljekari koji su se specijalizovali u zemljama Zajednice Nezavisnih Država i istočne Evrope i koji često rade u poliklinikama ili bolničkim ambulantama. Oni obično imaju manje kliničke obuke nego ljekari specijalisti, i umjesto toga imaju kratak kurs obuke za inicijalnu specijalizaciju. Oni prvenstveno pružaju medicinski tretman, dok ljekari opšte prakse rade kontrole sa pacijentom. |
| Nacionalni program skrininga na kancer |
odnosi se na program koji podržava vlada i u kome se nudi skrining. Programi nevladinih organizacija, ili nacionalne preporuke da se odradi skrining o trošku pacijenta ne ispunjavaju uslove da budu nacionalni program skrininga. |
| Medicinske sestre (pomoćnici stručnjaka) (ISCO-08 3221) |
pružaju osnovnu bolničku i ličnu njegu licima kojima je takva njega neophodna zbog starosti, bolesti, povreda ili nekog drugog fizičkog ili mentalnog oštećenja. One generalno rade pod nadzorom i pružaju podršku u realizaciji planova zdravstvene zaštite, liječenja i upućivanja koje donesu medicinski zdravstveni stručnjaci, stručnjaci za njegu i drugi zdravstveni radnici. Razlike između stručnih medicinskih sestara i babica i onih koji su pomoćnici stručnjaka treba da se naprave na osnovu prirode posla koji obavljaju, a u vezi sa poslovima koji su precizirani u ovoj definiciji i u definicijama relevantne grupe. Kvalifikacije koje imaju pojedinci ili koje su dominantne u zemlji nisu najznačajniji faktor u pravljenju ove razlike, pošto je organizacija obrazovanja i obuke medicinskih sestara i babica različita od zemlje do zemlje i mijenjala se tokom vremena u svakoj zemlji na svoj način. |
| Medicinske sestre (stručne) (ISCO-08 2221) |
pružaju usluge liječenja, podrške i njege licima kojima je potrebna njega zbog starosti, povrede, bolesti ili drugih fizičkih i mentalnih poremećaja ili potencijalnih rizika po zdravlje. Odgovorne su za planiranje i upravljanje njegom pacijenata, uključujući i nadzor njegovatelja, koji rade samostalno ili zajedno sa ljekarima kod praktične primjene preventivnih i kurativnih mjera. Medicinske sestre (stručne) obuhvataju bolničare opšte prakse, okružne bolničare, bolničare specijaliste i sestre praktičare. |
| Ordinacije medicinskih sestara i babica (npr. zdravsveni punkt) (dio HP.3.3) |
su pružaoci ambulantne zdravstvene zaštite i uključuju samostalne zdravstvene radnike, u ovom slučaju medicinske sestre i babice koje rade u svojoj ordinaciji bez ljekara opšte prakse ili ljekara specijaliste. |
| Radni (okupacioni) terapeuti (dio ISCO-08 2269) |
su zdravstveni stručnjaci koji obezbjeđuju dijagnostičke, preventivne, kurativne i rehabilitacione zdravstvene usluge. Između ostalog oni mogu da pripremaju i realizuju planove liječenja za povrede, bolesti i druga fizička i mentalna oštećenja; mogu da sprovode terapeutsku njegu i liječenje pacijenata; mogu da preporuče adaptacije vezane za sredinu kod kuće, na poslu, u školi ili u sredini za razonodu, individualno ili grupno kako bi omogućili pojedincima sa funkcionalnim ograničenjima da obavljaju svoje dnevne aktivnosti i zanimanja. |
| Ordinacije ljekara opšte prakse (HP.3.1.1) |
obuhvataju oblike organizovanja zdravstvenih radnika sa diplomom ljekara medicine ili odgovarajućim kvalifikacijama koji su prvenstveno angažovani u samostalnoj praksi opšte/porodične medicine. Iako u nekim zemljama “opšta praksa” i “porodična medicina” mogu da se smatraju medicinskom specijalizacijom, ova zanimanja uvijek treba ovdje klasifikovati. Samostalna praksa ljekara opšte prakse odnosi se na ambulante koje vodi jedan ljekar. Ordinacija grupne prakse odnosi se na centre više ljekara opšte prakse. |
| Specijalističke medicinske ordinacije (ordinacije medicinskih specijalista) (HP.3.1.2 i HP.3.1.3) |
(npr. samostalnih psihijatara, psihoterapeuta, kardiologa, oftalmologa, ORL specijalista, pedijatara za specijalističku zdravstvenu zaštitu, itd.) odnosi se na oblike organizovanja zdravstvenih radnika koji imaju diplomu ljekara medicine sa specijalizacijom iz psihijatrije, odgovarajuću kvalifikaciju ljekara sa specijalizacijom koja nije u oblasti opšte medicine (ekvivalentnu ISCO-08 Šifra 2212). |
| Drugi centri za ambulantnu zdravstvenu zaštitu (HP.3.4) |
(npr. centri za planiranje porodice, samostalni centri za ambulantnu hirurgiju, centri za dijalizu) predstavljaju organizacione oblikee koji se bave pružanjem širokog spektra vanbolničkih usluga koje pruža tim medicinskog i paramedicinskog osoblja, često uz pomoćno osoblje, a koji obično okupljaju više specijalističkih oblsti. Oni se razlikuju od specijalističkih medicinskih ambulanti (HP.3.1.3) zbog toga što obuhvataju više specijalističkih oblasti, i po složenosti medicinsko-tehničke opreme koja se koristi i obima vrsta zdravstvenih radnika koji su uključeni u njihov rad. |
| Vanbolničke konsultacije/posjete |
obuhvataju konsultacije/posjete u ordinaciji ljekara, kod pacijenta u kući, u bolničkim ambulantama, ali ne obuhvataju telefonske kontakte, posjete radi propisanih laboratorijskih ispitivanja, posjete da bi se obavile propisane i zakazane procedure liječenja, npr. inekcije, fizioterapija, itd. preglede kod stomatologa, odlaske kod medicinskih sestara i sl. |
| Bolničke ambulante (dio HP.1) |
(opšte bolnice koje pružaju ambulantno usluge dnevne njege) predstavljaju licencirane organizacione oblike koje se prvenstveno bave pružanjem medicinskih usluga, usluga dijagnostike i liječenja koje uključuju usluge ljekara, medicinskih sestara i druge zdravstene usluge koji pružaju usluge dnevne njege, ambulantnu i kućnu zdravstvenu njegu kao sekundarne aktivnosti. |
| Izabrani pedijatri |
koji rade u primarnoj zdravstvenoj zaštiti su zdravstveni radnici koji se sveobuhvatno bave zdravljem i dobrobiti novorođenčadi, djece i adolescenata na nivou primarne zdravstvene zaštite. |
| Paramedici praktičari (ISCO-08 2240) |
su zdravstveni radnici koji pružaju savjetodavne, dijagnostičke, kurativne i preventivne medicinske usluge koje imaju ograničeniji obim i složenost od onih koje pružaju ljekari. Oni rade samostalno ili uz ograničeni nadzor ljekara i primjenjuje napredne kliničke procedure za liječenje i prevenciju bolesti, povreda i drugih fizičkih i duševnih oštećenja koja su uobičajena za neke konkretne zajednice. Primjeri ovih zanimanja: ranarnik (vidar), viši paramedik praktičar, klinički praktičar (paramedik), paramedik u primarnoj zdravstvenoj zaštiti. |
| Lista pacijenata |
odnosi se na evidenciju za svakog pojedinca koji je registrovan/dodijeljen/ ili ga redovno pregleda pružalac zdravstvenih usluga. Ova lista uključuje informacije potrebne za identifikaciju pacijenta, karakteristike pacijenta i može da uključi informacije o sadašnjim medicinskim problemima i tretmanima koji su u toku. Ova lista može da postoji u papirnoj i elektronskoj formi. |
| Vršnjačke grupe za podršku |
su grupe koje vode pacijenti, a bave se nekim konkretnim temama i imaju za cilj da podstaknu pojedince da imaju direktnu kontrolu nad svojim stanjem kroz grupni rad i uzajamnu podršku koja im omogućava da koriste iskustva ljudi u sličnoj situaciji. |
| Apoteke, maloprodavci i drugi pružaoci medicinske robe (HP.5) |
odnosi se na specijalizovane organizacione oblike čija je primarna aktivnost maloprodaja farmaceutskih proizvoda i druge medicinske robe građanima za indivdiualnu konzumaciju ili upotrebu ili konzumaciju i upotrebu u domaćinstvu. Farmaceutski proizvodi obuhvataju i ljekove koji se dobijaju na recept i one koji se uzimaju bez recepta, proizvedene ili pripremljene na licu mjesta od strane farmaceuta. |
| Farmaceuti (ISCO-08 2262) |
su zdravstveni stručnjaci koji skladište, čuvaju, miješaju i izdaju medicinske proizvode i savjete o pravilnoj upotrebi i neželjenim posljedicama lijekova po receptima koje izdaju ljekari i drugi zdravstveni radnici. Ova kategorija obuhvata farmaceute koji izdaju ljekove i farmaceute u prodaji, ali isključuje farmaceutske tehničare i asistente. |
| Fizioterapeuti (ISCO-08 2264) |
ocjenjuju, planiraju i primjenjuju programe rehabilitacije koji poboljšavaju i oporavljaju ljudske motoričke funkcije, povećavaju sposobnost kretanja, ublažavaju bol, i liječe ili sprečavaju probleme vezane za povrede, bolesti i druga oštećenja. |
| Postnatalne kontrole |
su posjete radi zdravstvene zaštite majke (ne novorođenčeta). One obuhvataju posjete zdravstvenih radnika primarne zdravstvene zaštite ili kod kuće ili u ustanovi. |
| Pružaoci pomoćnih usluga (HP.4) |
uključuju organizacione oblike koje pružaju specifične pomoćne usluge direktno bolničkim ambulantama pod nadzorom zdravstvenih radnika i oni nisu uključeni u epizodu liječenja koju obezbjeđuju drugi pružaoci zdravstvenih usluga. Oni obuhvataju medicinske i dijagnostičke laboratorije kao što su centri za dijagnostička snimanja, medicinske rentgenske laboratorije, laboratorije medicinske patologije, kliničke laboratorije. |
| Pružaoci usluga kućne zdravstvene njege (HP.3.5) |
su organizacioni oblici koji se prvenstveno bave pružanjem usluga stručne pomoći medicinskih sestara u domu pacijenta, uz niz sljedećih usluga: usluge lične njege, medicinske socijalne usluge, podrška u uzimanju terapije, korišćenju medicinske opreme i potrepština, savjetovanje; 24-časovna kućna njega; okupaciona i vokaciona terapija; dijetetske i nutricionističke usluge; logopedska terapija; audiologija; visoko-tehnološka njega, kao što je intravenska terapija. |
| Zdravstveni radnici u oblasti javnog zdravlja (ISCO-08 2212) |
su specijalisti koji rade na poboljšanju deficita javnog zdravlja obezbjeđivanjem zdravstvenog praćenja kroz promovisanje razvoja opsežnog sistema zdravstvenog praćenja baziranog na pokazateljima; promovisanju zdravih ponašanja i stilova života i smanjivanjem faktora rizika; oni rade na tome da se pomogne u smanjivanju nejednakosti u zdravlju; pomažu različitim akterima u donošenju odluka u zdravstvenoj zaštiti. |
| Brza dijagnostika tuberkuloze (upotrebom GeneXpert MTB/RIF testa) |
odnosi se na korišćenje brzog testa koji preporučuje SZO (GeneXpert MTB/ RIF ispitivanje) u zemljama koje su najviše pogođene tuberkulozom. Ovaj test nudi tačnu dijagnozu za mnogo pacijenata u otprilike 100 minuta, u poređenju sa ranijim testovima za koje je bilo potrebno do tri mjeseca da se dobiju rezultati. Više informacija o ovom testu, pitanjima koja se često postavljaju i o činjenicama može se pronaći na Internet stranici SZO o programu za tuberkulozu: http://www.who.int/tb/features_archive/new_rapid_test/en/. |
| Uput je dio formulara za uput |
i može biti samostalan dokument ili dio zajedničkog formulara sa odgovorom. Njega popunjava ustanova koja šalje pacijenta unoseći informacije o pacijentu, razlog za uput i sve kliničke nalaze. Uput koristi ustanova koja prima pacijenta da počne temeljitu ocjenu pacijenta i vođenje njegovog slučaja. |
| Odgovor |
je dio formulara za uput i može da bude samostalan dokument ili dio zajedničkog formulara sa uputom. Njega popunjava ustanova koja liječi pacijenta i on sadrži informacije o konkretnim pretragama, nalazima, dijagnozi i liječenju. |
| Ustanove za rezidencijalnu dugoročnu njegu (HP.2) |
takođe poznate i kao ustanove za pacijente koji u velikoj mjeri zavise od tuđe pomoći, organizacioni su oblici koji se prvenstveno bave pružanjem bolničarske njege i usluga rehabilitacije licima kojima je potrebna bolničarska njega. |
| Samostalno liječenje ili samostalna njega |
definiše se kao znanje, vještine i samopouzdanje da se brine o sopstvenom zdravlju, da se stara za neko konkretno stanje ili oporavak od episode lošeg zdravlja. |
| Socijalni radnici (dio ISCO-08 2635) |
daju savjete i usmjeravaju pojedince, porodice, grupe, zajednice i organizacije suočene sa društvenim i ličnim teškoćama. Pomažu klijentima da razviju vještine i pristupe sredstvima i službama podrške za rješavanje problema koji nastaju zbog nezaposlenosti, siromaštva, invaliditeta, zavisnosti, itd. |
| Specijalisti medicinski praktičari |
su ljekari koji dijagnostikuju, liječe i sprečavaju bolest, povredu i druga fizička i duševna oštećenja korišćenjem specijalizovanih tehnika ispitivanja, dijagnostike, medicinskih, hirurških, fizičkih i psihijatrijskih tehnika, kroz primjenu principa i procedura savremene medicine. Oni planiraju, vrše nadzor i ocjenjuju realizaciju planova za njegu i liječenje drugih pružalaca zdravstvene zaštite. Oni se specijalizuju za različite kategorije oboljenja, vrste pacijenata ili metode liječenja, i mogu da realizuju medicinsko obrazovanje i istraživačke aktivnosti u odabranim područjima specijalizacije. Ovaj izraz obuhvata specijaliste doktore medicine, doktore specijaliste, itd. |
| Terapeut za govor (logoped) (dio ISCO-08 2266) |
je zdravstveni radnik koji procjenjuje, upravlja i liječi fizičke poremećaje u ljudskom govoru, komunikaciji i gutanju. Oni prepisuju korektivne aparate ili rehabilitacione terapije kod poremećaja u govoru i srodnih senzornih i neuroloških problema i daju savjete o postizanju bolje komunikacije. Ova kategorija uključuje terapeute za jezik, patologe za govor, logopede, itd. |
| Pristup ukupnog rizika |
identifikuje pojedince kojima je potrebna prevencija, liječenje i upućivanje na osnovu kombinovane ocjene rizika koja uključuje starost, pol, krvni pritisak, da li osoba puši ili ne, ukupni nivo holesterola u krvi i prisustvo ili odsustvo dijabetesa melitusa. Ovaj se pristup smatra djelotvornijim i jeftinijim nego što su svjesne odluke o liječenju bazirane na jednom faktoru kao što je visok arterijski krvni pritisak ili visok serum holesterola. |
| Grafikoni WHO/ISH za predviđanje kardiovaskularnih rizika |
pokazuju desetogodišnji rizik od smrtonosnog ili nesmrtonosnog značajnog kardiovaskularnog događaja uzimajući u obzir starost, pol, krvni pritisak, da li osoba puši ili ne, ukupni holesterol u krvi i prisustvo ili odsustvo diajbetes melitusa. Postoje posebni grafikoni za 14 epiemioloških podregiona SZO. Zaseban komplet grafikona je dostupan za one sredine gdje se ne može mjeriti holesterol u krvi. Grafikoni se dalje mogu kalibrirati na nivou države. Detaljne informacije mogu se pronaći na sljedećoj adresi: http://www.who.int/cardiovascular_diseases/guidelines/Chart_predictions/en/. |
| Put zdravstvene zaštite ili mapa zdravstvene zaštite |
odnosi se na instrument (uz kliničke smjernice) koje mapira put pacijenta kroz sistem zaštite. Tu se planira vođenje zdravstvene zaštite pacijenta u kome se postavljaju ciljevi za pacijenta i daje se slijed intervencija koje ljekari, medicinske sestre/tehničari i drugi zdravstveni radnici treba da vrše da bi se postigli željeni ciljevi u datom vremenskom periodu. V. takođe i kliničke smjernice i protokole. |
| Konačna dijagnoza |
odnosi se na potvrdjivanje dijagnoze a ne samo preliminarnu dijagnozu koja iziskuje posjetu pacijenta drugom ljekaru. |
| Kontrolne konsultacije/kontrole |
obuhvataju usluge vođenja stanja nakon dijagnoze. |
| Smjernice za uput |
imaju za cilj mapiranje veze kroz različite nivoe zdravstvenog sistema kako bi se obezbijedilo zadovoljenje zdravstvenih potreba bez obzira na nivo zdravstvenog sistema na kojem je zdravstvena zaštita zatražena prvi put. Omogućava upućivanje i vraćanje slučajeva kroz različite nivoe zdravstvene zaštite. |
| Pružaoci preventivne zaštite (HP.6) |
obuhvataju organizacije koje prevashodno realizuju kolektivne preventivne programme i kampanje/javnozdravstvene programme za odredjene grupe pojedinaca ili na populacionom nivou, poput agencija i instituta za promociju i zaštitu zdravlja, kao i specijalizovani subjekti koji pružaju primarnu preventivnu zaštitu kao svoju primarnu djelatnost. |